„Otwiera się w nich nieodparta potrzeba – mówienia. O kolegach. O ogniu. O ranieniu. O oficerach. O tym wielkim jedynym wstrząsie życia, o tym przeżyciu, które przepala dusze. Będą już całe życie żołnierzami spod Monte Cassino. Do tego wspomnienia przymierzą każdą okoliczność życia” – słowa z książki Melchiora Wańkowicza pt.: „Szkice pod Monte Cassino” odnoszą się również do żołnierzy, mieszkańców ziemi oświęcimskiej, których bohaterskie działania w walkach pod Monte Cassino zostały opowiedziane 16 września podczas konferencji pn. „Niestrudzeni w walce o ojczyznę – mieszkańcy Ziemi Oświęcimskiej na frontach II wojny światowej”, zorganizowanej przez Muzeum Pamięci Mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej. To wyjątkowe wydarzenie, które odbyło się w Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu zostało objęte patronatem honorowym przez europoseł Beatę Szydło oraz starostę oświęcimskiego Marcina Niedzielę. Po powitaniu uczestników konferencji przez ks. Manfreda Deselaersa – gospodarza miejsca – głos zabrali przedstawiciele władz lokalnych i państwowych: poseł na sejm Rzeczypospolitej Polskiej – Dorota Niedziela, senator – Andrzej Pająk, wicewojewoda Małopolski – Zbigniew Starzec oraz starosta oświęcimski – Marcin Niedziela. Jak zaznaczyła na wstępie Dorota Mleczko, dyrektor Muzeum Pamięci Mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej, wybór miejsca wydarzenia nie był przypadkowy. – Kilkakrotnie padały już dzisiaj słowa dotyczące naszej docelowej siedziby „Lagerhaus”, która znajduje się dokładnie po drugiej stronie ulicy. Jest to budynek, który powstał około 1916 roku na potrzeby ówczesnej piekarni, w okresie II wojny światowej pełnił funkcje magazynu zbożowego dla niemieckiej załogi SS obozu Auschwitz-Birkenau. Według zamierzeń budynek ma zostać oddany do użytku na potrzeby naszego Muzeum na przełomie 2021/2022 roku. Muzeum Pamięci Mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej włączyło się w obchody 80-tej rocznicy wybuchu II wojny światowej ,a konferencja jest momentem, by przywołać postacie żołnierzy ziemi oświęcimskiej, którzy walczyli na różnych frontach II wojny światowej, szczególnie tych biorących udział w jednej z ważniejszych bitew – pod „Monte Cassino”. – Przywołane podczas dzisiejszego spotkania postacie są tylko jednymi z wielu z terenu ziemi oświęcimskiej, którzy walczyli na różnych frontach. Jestem wdzięczna członkom rodzin, że zechcieli się podzielić wspomnieniami i pozwolili nam przez to zachować pamięć o naszych lokalnych bohaterach. Historia to nie tylko suche fakty, to przede wszystkim emocje, które mimo upływu wielu lat są dalej wciąż bardzo żywe – mówiła dyrektor MPMZO. Podczas pierwszej części wydarzenia zostały wygłoszone dwa wykłady wprowadzające w tematykę sytuacji Polaków podczas II wojny światowej. Prelekcje wygłosili dr Wanda Łuczak i dr hab. Andrzej Synowiec z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, którzy zaprezentowali wykład pt.: „Polacy na frontach II wojny światowej”. – Instytucja Muzeum Pamięci Ziemi Oświęcimskiej jest bardzo ważna. Tutejsza ludność powinna być dowartościowana. Pamiętajmy, że Oświęcim to nie tylko Auschwitz-Birkenau. Oprócz Auschwitz była tutaj także część ich dziedzictwa i kultury. Myślę, że przypominanie osób, które tu żyły i uciekały przed wojną jest bardzo ważne i kluczowe – mówił dr hab. Andrzej Synowiec. Warto dodać, że wspomniani prelegenci są również autorami wystawy plenerowej zorganizowanej przed budynkiem Centrum pod nazwą „Polskie formacje wojskowe w czasie II wojny światowej”. Ekspozycja została wypożyczona dzięki uprzejmości Muzeum Żup Krakowskich w Wieliczce i będzie jeszcze dostępna dla zwiedzających przez dwa tygodnie. To niezwykła lekcja historii o żołnierzach, którzy za ojczyznę przelewali krew na wielu frontach i w większości przypadków nie mogli już do niej wrócić. Dzięki wystawie prześledzimy najważniejsze batalie, w których polskie oddziały brały udział od początku II wojny światowej. Najwięcej emocji i wzruszeń wśród uczestników wydarzenia wywołała druga część konferencji, którą stanowiły relacje rodzin żołnierzy walczących pod Monte Cassino, będących mieszkańcami ziemi oświęcimskiej. Od początku powstania Muzeum, pracownicy instytucji regularnie spotykają się z mieszkańcami, świadkami historii, by uwiecznić bohaterskie wspomnienia. Przy okazji zbierania relacji wielokrotnie pojawiał się temat uczestnictwa mieszkańców ziemi oświęcimskiej w walkach pod Monte Cassino, czy walk o Anglię w Dywizjonie 303. W trakcie konferencji nie sposób było przejść obojętnie wobec historii opowiedzianych przez Państwa – Danutę i Stanisława Rydzoniów, którzy przedstawili sylwetkę pana Stanisława Wrony, dziadka pani Danuty, mieszkańca Grojca, który nie żyje już od trzydziestu dziewięciu lat. W związku ze służbą wojskową w armii generała Andersa otrzymał wiele brytyjskich i polskich medali, odznak wojskowych. Jednak w drodze powrotnej z Anglii zostały one skradzione. O ich duplikaty wystąpił do ambasady w Wielkiej Brytanii w Warszawie mąż wnuczki Danuty – Stanisław Rydzoń. Z kolei historię Władysława Kolasy, mieszkańca Oświęcimia, przedstawił jego syn – Andrzej Kolasa. Pan Andrzej podkreślał, że w czasach, gdy dorastał, niewiele mówiło się o heroizmie polskich żołnierzy z 2. Korpusu Polskiego generała Władysława Andersa, którzy walczyli o ufortyfikowany przez Niemców klasztor na szczycie Monte Cassino. Za to często powtarzano: „Im mniej wiesz, tym lepiej”. Bitwę wspominano bardzo rzadko, o jej istnieniu świadczyły różne ważne odznaczenia wojskowe i dokumenty, które były w domu. Pani Marzena Borkowska, nauczycielka historii w Zespole Szkolno – Przedszkolnym w Osieku, mieszkanka tej miejscowości, autorka artykułów historycznych publikowanych w Echach Osieka przedstawiła historię ośmiu osieczan walczących pod Monte Cassino. Przybliżyła losy Franciszka Kacorzyka, którego syn obecny był podczas konferencji. Kolejne wspomnienia dotyczące Piotra Czyża mieszkańca Oświęcimia, zachowane przez jego córkę Janinę Okońską opowiedziała Joanna Cebulska z Muzeum Pamięci Mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej. Tej części konferencji towarzyszyła wystawa dokumentów, odznaczeń i zdjęć pochodzących z okresu II wojny światowej należących do rodzin żołnierzy oraz wypożyczonych dzięki uprzejmości dyrektora Marii Koperskiej i nauczycielki historii Bożeny Talagi Krzysiak z Izby Pamięci działającej przy Szkole Podstawowej nr 2 im. Bohaterów Monte Cassino w Kętach. Była to druga konferencja w tym roku zorganizowana przez Muzeum Pamięci Mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej. Oba wydarzenia spotkały się z dużym zainteresowaniem mieszkańców i miłośników historii.